بازتعریف کتابخانه عمومی با موضوع جامعه مخاطب/ دست­یابی به نیمرخ جمعیت شناختی از سیمای اجتماعی- فرهنگی قوم بلوچ

به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی سیستان و بلوچستان، جلسه افتتاح طرح پژوهشی با عنوان «شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی بلوچ در حوزه خدمات کتابخانه‌ های عمومی» با حضور جمعی از اساتید و فعالان فرهنگی در سالن فناوری دانشگاه سیستان و بلوچستان برگزار شد.

حامدزارعی، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان در آیین افتتاح طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی بلوچ در حوزه خدمات کتابخانه‌ های عمومی» گفت: توسعه کتابخانه های عمومی با تاکید بر ارائه خدمات به همه اقشار جامعه و گروه های مختلف سنی و جنسی از اهداف نهاد کتابخانه های عمومی کشور است که طی چند سال اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته است. در بازتعریف کتابخانه های عمومی، کتابخانه متناسب با جمعیت استفاده کننده از آن تعریف می شود.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان با اشاره به طرح های پژوهشی پذیرفته شده از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور گفت: با انتشار فراخوان طرح های پژوهشی در سال گذشته، از استان سیستان و بلوچستان سه طرح شناسایی نیازمندی های سالمندان، شناسایی نیازمندی های اجتماعات سیستانی و شناسایی و نیاز سنجی اجتماعات محلی بلوچ در حوزه کتابخانه های عمومی مورد تایید قرار گرفت.

در ادامه محمدعثمان حسین ‌بر، مجری طرح «شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی بلوچ» در حوزه خدمات کتابخانه‌ های عمومی گفت: در دنیای امروز، کتاب یکی از مولفه های اصلی جامعه پذیری است و دولت ها سعی دارند تا با تسهیل و تسریع دسترسی مردم به کتاب، سرانه مطالعه جامعه را افزایش دهند.

حسین بر، ادامه داد: ناحیه بلوچستان و ساکنان آن به‌ عنوان یکی از اقوام کهن و اصیل ایرانی که در جنوب شرقی کشور سکنی دارند، یکی از اولویت ‌ها است که نهاد کتابخانه ‌های عمومی کشور، به دنبال توسعه ارائه خدمات در آن است.

سردبیر مجله اجتماعی اقوام گفت: همواره رهنمودهایی از سوی ایفلا، به‌ منظور بهبود سطح کیفی کتابخانه ‌‌ها و ارتقای خدمات عمومی آن‌ها مطرح شده است که در یکی از مهم ‌ترین این رهنمودها، گفته می ‌شود گاه اقلیت ‌های قومی و زبانی و نیز افراد دارای معلولیت یا آنان که در موقعیت‌ های خاص همچون بیمارستان یا زندان هستند، نمی‌ توانند از خدمات و مواد معمول کتابخانه‌ ها استفاده کنند؛ بنابراین، در این شرایط باید خدمات و موادی متناسب با نیازهای ایشان را فراهم آورد.

حسین بر با اشاره به نیازهای انسانی گفت: نیاز به یافتن خویشتن، از مهم ترین نیازهای انسان است و کتاب و مطالعه می تواند در شکل دادن و هدایت همه نیازهای انسان نقش داشته باشد.

وی نیاز جسمانی، نیاز به ایمنی، نیاز به روابط اجتماعی و محبت،  نیاز به تأیید و احترام و نیاز به خویشتن یابی را مهم ترین نیازهای یک فرد دانست.

حسین بر گفت: تحقیق حاضر، با توجه به موضوع مورد بررسی بر اندیشه جامعه شناختی «پیر بوردیو»، جامعه شناس شهیر فرانسوی استوار است و به تحلیل انتخاب‌ های سبک زندگی پرداخته است. نیاز های مطالعاتی هر جامعه متاثر از زمینه های اجتماعی و فرهنگی آن جامعه است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی دست‌یابی به نیمرخ جمعیت‌ شناختی و تصویری از سیمای اجتماعی- فرهنگی جوامع مورد مطالعه شامل شاخص‌ های جمعیتی، اشتغال، درآمد، مهاجرت، تنوع زیرقومیتی، آیینی- مذهبی، زبانی، آموزشی و ایجاد نیمرخ و پروفایلی از کتابخانه‌ های عمومی مورد مطالعه به‌ لحاظ میزان مراجعه، مجموعه‌ ها، خدمات، برنامه‌ ها، فضا، تجهیزات و...، را از اهداف این تحقیق برشمرد.

حسین بر افزود: پیمایش نیازهای کتابخانه ه‌ا و گرایش‌ های مطالعاتی اجتماعات محلی به تفکیک اقشار اجتماعی و بر حسب جنسیت در چهار رده سنی کودک و نوجوان، جوان، بزرگسال و سالمند و اقشار مختلف در این دسته بندی مورد توجه است.

وی تدقیق و جمع‌ بندی نیازها با استفاده از گروه ‌های کانونی و مصاحبه با ذی‌نفعان کلیدی، تدوین برنامه ها و خدمات مرتبط با نیازها و تهیه دستورالعمل اجرایی هر یک از برنامه ها و خدمات را از دیگر اهداف این تحقیق عنوان کرد.

مجری این طرح در خصوص مراحل انجام پژوهش گفت: در این طرح از روش ترکیبی و نمونه گیری احتمالی و تصادفی استفاده خواهد شد. جامعه آماری ما کتابخانه‌ های عمومی استان در مناطق شهری و روستایی (با تأکید بر کتابخانه ‌های مناطق بلوچ‌ نشین) است و تمامی این کتابخانه‌ هادر استان مورد بررسی قرار خواهند گرفت. همچنین نمونه‌ هایی از مردم عادی که به صورت تصادفی انتخاب خواهند شد، شامل مردان و زنان گروه ‌های سنی (کودک و نوجوان، جوان، بزرگسال و سالمند) ساکن در مناطق شهری و روستایی استان از مناطق برخوردار، نیمه‌ برخوردار و کم‌ برخوردار از خدمات کتابخانه‌ های عمومی (برمبنای شاخص ‌های موجود و مورد نظر محققین) مورد بررسی قرار خواهند گرفت.